Beleid
'Psychische problemen moeten bespreekbaar zijn en door de omgeving geaccepteerd worden. Een brede kijk op gezondheid zoals binnen Positieve Gezondheid kan hier aan bijdragen.'
De toenemende druk op het dagelijks leven bij jongeren is een relatief nieuw gezondheidsvraagstuk. Er zijn signalen dat bijvoorbeeld prestatiedruk en sociale media effect hebben op de gezondheid. Maar veel kennis over de oorzaken of oplossingen ontbreekt nog. In de komende jaren wordt daarom ook op landelijk niveau onderzoek gedaan naar de aard, omvang en determinanten van mentale gezondheid bij jongeren. Met een duidelijk overkoepelend beeld kan effectief beleid met passende interventies worden ontwikkeld.
Positieve Gezondheid De aanpak van druk op het dagelijks leven is complex en vraagt om een domein overstijgende benadering. Het is een complex probleem omdat niet iedereen druk op dezelfde manier ervaart. Het is belangrijk dat jongeren (en hun ouders) weten hoe zij mentaal gezond opgroeien en dit ook kunnen blijven. Psychische problemen moeten bespreekbaar zijn en door de omgeving geaccepteerd worden. Een brede kijk op gezondheid zoals binnen Positieve Gezondheid kan hier aan bijdragen.
Sociale omgeving Om ervoor te zorgen dat jeugd en jongvolwassenen zich psychisch gezond ontwikkelen op de korte en lange termijn, zijn maatregelen nodig om de druk te verkleinen en hun mentale weerbaarheid en veerkracht te vergroten. De sociale omgeving kan helpen om met prestatiedruk om te gaan. Er zijn aanwijzingen dat het risico op stress gerelateerde aandoeningen en depressieve klachten op latere leeftijd daardoor kan afnemen[1].
Landelijke programma's
Landelijk lopen programma’s die inspelen op de complexiteit en diverse domeinen met elkaar verbinden. Gemeenten en scholen kunnen dit gebruiken om de druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen te verminderen
Welbevinden op School Welbevinden op School is een onderdeel van het programma Gezonde School dat landelijk wordt aangedragen om scholen handvatten te bieden om op een positieve manier bij te dragen aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van hun leerlingen. Deze aanpak met de pijlers educatie, beleid, signaleren en doorverwijzing en een gezonde schoolomgeving sluit aan op het preventief jeugdbeleid van gemeenten. Dit beleid heeft ook invloed op de taken en verantwoordelijkheden van de school, en vraagt om een andere aanpak en nieuwe samenwerkingsverbanden.
Meerjarenprogramma depressiepreventie Landelijk wordt ook ingezet op het meerjarenprogramma depressiepreventie. Vanuit dit programma is de wegwijzer Rondom Jong beschikbaar. De wegwijzer helpt ketenpartners om ‘de reis’ van een jongere met depressieve klachten te doorlopen. Zo gaan ketenpartners samen na of alle stappen goed zijn ingericht, wat er nog ontbreekt en wat er beter kan.
'De corona epidemie heeft een impuls gegeven aan de wens om vitaliteit en mentale veerkracht extra aandacht te geven.'
Bij het tegengaan van mentale druk gaat het er niet alleen om de individuele weerbaarheid te versterken maar ook een sociale omgeving en (systeem) omstandigheden te creëren die de mentale gezondheid bevorderen. De ministeries van OCW en VWS gaan na hoe ze elkaars beleid voor het verminderen van mentale druk op jeugd en jongvolwassenen kunnen versterken. Ook het programmabureau Alles is Gezondheid wil hierop de komende jaren domein overstijgend werken.
Advies voor beleid Advies voor beleid is om binnen een integrale aanpak de juiste balans te zoeken tussen collectieve en selectieve preventie. De hele populatie jongeren (en hun ouders) heeft baat bij leren omgaan en praten over gevoelens zoals stress en ander psychisch ongemak. Deze vaardigheden dragen bij aan het versterken van mentale weerbaarheid en veerkracht. Op collectief niveau is daarnaast een goede signalering van belang van hoog risico-jongeren. Door hen op tijd in beeld te krijgen, kan vroegtijdig worden doorverwezen naar een passend (selectief) aanbod en kunnen ergere problemen worden voorkomen. Deze publicatie biedt hiervoor handvatten door het specificeren van een aantal groepen met een hoog risico op psychische problemen. De corona epidemie heeft een impuls gegeven aan de wens om vitaliteit en mentale veerkracht extra aandacht te geven. De steunpakketten vanuit de overheid voor het onderwijs en gemeenten kunnen bijdragen aan een overkoepelende aanpak hiervoor.
Voetnoot 1 Gezondheid breed op de agenda, Landelijke nota gezondheidsbeleid 2020-2024, Ministerie van VWS, Den Haag.