Samenvatting
De afgelopen jaren zijn er verschillende signalen dat de mentale gezondheid van jongeren afneemt. Deze afname is bij meisjes sterker dan bij jongens 1,2,3. De verslechtering van de mentale gezondheid hangt waarschijnlijk samen met andere factoren, zoals toenemende prestatiedruk en de coronacrisis 3. Mentale problematiek kan leiden tot verminderde schoolprestaties, schooluitval, slecht sociaal functioneren, jeugdcriminaliteit en een hoger risico op mentale problematiek op latere leeftijd 4. Het hebben van een goede mentale gezondheid draagt juist positief bij aan het functioneren en de ontwikkeling van jongeren. Het is daarom van belang om de mentale gezondheid van jongeren te versterken en waar nodig te verbeteren. Daarnaast is het belangrijk om in te zetten op preventie. Mentale gezondheid wordt gedefinieerd als ‘de manier waarop je je verhoudt tot jezelf en tot anderen en hoe je omgaat met de uitdagingen in het dagelijks leven. Tegelijkertijd gaat het ook over hoe jij en anderen in de samenleving dit ervaren. Delphistudie 'Definitie Mentale Gezondheid'. Omvang problematiek
In dit rapport wordt de psychosociale gezondheid gebruikt als maat voor de mentale gezondheid. Dit onderzoek laat zien dat in 2021 ruim één op de zes middelbare scholieren een hoog risico heeft op psychosociale problemen. Dit is een sterke stijging ten opzichte van 2019, vóór de coronacrisis. Maar ook tussen 2015 en 2019 was er al een toename van het aandeel middelbare scholieren met psychosociale problemen 2. Lees hier meer over de omvang van de problematiek. Integrale aanpak
Advies aan gemeenten, scholen en andere betrokken professionals is om integraal aan mentale gezondheid te werken; door samen aan dezelfde doelen te werken worden gezondheidsboodschappen en interventies versterkt. Gemeenten kunnen met behulp van de handreiking bevordering mentale gezondheid jeugd komen tot een samenhangend en integraal beleid. Daarnaast kunnen gemeenten een bijdrage leveren aan sociale veiligheid, een goed pedagogisch klimaat en een positieve benadering van jongeren op het onderwijs, bij jeugd- en jongerenwerk en bij vrijetijdsvoorzieningen. Het bespreekbaar maken van stress en ander psychisch ongemak kan ook positief bijdragen aan de mentale gezondheid. Daarnaast is het wenselijk dat er een aanbod is voor specifieke groepen die meer kans op psychosociale problemen hebben. Lees hier meer over wat gemeenten, scholen en andere professionals kunnen doen. Landelijk wordt er ook aandacht gegeven aan de mentale gezondheid van jongeren. Zo is er de aanpak Mentaal Gezond van ons allemaal, waarin concrete mogelijkheden worden genoemd om de mentale gezondheid van inwoners in gemeenten te bevorderen, en is er een meerjarenprogramma depressiepreventie, dat zich richt op hoog risicogroepen, zoals jonge mantelzorgers. Ook in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) is veel aandacht voor versterking van de mentale weerbaarheid en mentale gezondheid. Lees hier meer over landelijk beleid.
Signalering en doorverwijzing
Bij middelbare scholieren met bepaalde kenmerken komen psychosociale problemen relatief vaak voor. Het is van belang alert te zijn op deze kenmerken en/of hier navraag naar te doen en zo nodig hulp te bieden.