Lichamelijke gezondheid
Binnen het concept positieve gezondheid wordt gezondheid niet langer alleen gezien als de afwezigheid van ziekte en klachten. Mensen zijn niet hun aandoening. Om inzichtelijk te maken of mensen zich ondanks eventuele beperkingen en/of uitdagingen gezond voelen, is gevraagd naar de ervaren gezondheid.
Ervaren gezondheid
Mensen die hun eigen gezondheid als (zeer) goed ervaren, hebben een kleiner risico op overlijden. Er zijn maar weinig maten die zo sterk voorspellend zijn voor sterfte dan de ervaren gezondheid. Deze sterke relatie blijft ook bestaan nadat rekening is gehouden met een groot aantal andere factoren waarvan bekend is dat ze sterfte voorspellen, zoals leeftijd en ziekten.5
Zoals te zien in de bovenste rechterfiguur, beoordeelt 73% van de volwassenen en ouderen in de regio de eigen gezondheid als (zeer) goed. Dit is lager dan in 2020 (80%), 2016 en 2012 (beide 78%). In de regio Noord- en Oost-Gelderland is het aandeel iets hoger dan gemiddeld in Nederland (70%).
In de onderste rechterfiguur is te zien dat mannen hun gezondheid vaker als (zeer) goed ervaren dan vrouwen. Naarmate de leeftijd toeneemt, wordt de eigen ervaren gezondheid als minder goed beoordeeld. Verder beoordelen mensen met een lage SEP hun gezondheid minder vaak als (zeer) goed dan mensen met een middel/hoge SEP. Dat geldt ook voor alleenwonenden ten opzichte van samenwonenden.
73% van de volwassenen en ouderen beoordeelt de eigen gezondheid als (zeer) goed. Dit is een daling ten opzichte van 2020 (80%), 2016 en 2012 (beide 78%).
Overgewicht
Overgewicht, ofwel een BMI van 25 of hoger, hangt samen met verschillende ziekten, zoals diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, astma, chronische rugpijn en artrose 6. Van de volwassenen en ouderen in de regio heeft 53% overgewicht. Dit is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van 2020. In de regio Noord- en Oost-Gelderland hebben meer volwassenen en ouderen overgewicht dan gemiddeld in Nederland (50%). Overgewicht komt vaker voor bij mannen en 65-plussers dan bij vrouwen en volwassenen. Mensen met een lage SEP hebben vaker overgewicht dan mensen met een middel/hoge SEP.
Van de inwoners met overgewicht, heeft een deel obesitas, ofwel een BMI van 30 of hoger. Obesitas komt voor bij 16% van de volwassenen en ouderen in de regio. In tegenstelling tot overgewicht komt obesitas juist vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Het linkerfiguur toont het voorkomen van overgewicht en obesitas in de regio, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en SEP.
Aandoeningen en beperkingen
Ondanks dat mensen niet hun aandoening of beperking zijn, is het belangrijk om in kaart te brengen hoeveel mensen beperkt zijn in het dagelijks leven of te maken hebben met een aandoening of beperking. 4% van de volwassenen en ouderen is (een half jaar of langer) ernstig beperkt in het dagelijks leven vanwege problemen met de gezondheid. Dit is licht gedaald ten opzichte van 2020 (5%). 65-plussers zijn vaker een half jaar of langer ernstig beperkt dan volwassenen. Verder hebben mensen met een lage SEP vaker zo’n beperking dan mensen met een middel/hoge SEP.
8% van de volwassenen en ouderen had in de voorgaande 12 maanden te maken met astma, 8% met (de gevolgen van) hart- en vaataandoening, 6% met COPD en 3% met (de gevolgen) van een beroerte, hersenbloeding en/of herseninfarct. Bij mensen met een lage SEP komen deze aandoeningen vaker voor dan bij mensen met een middel/hoge SEP. Dit geldt ook voor 65-plussers ten opzicht van volwassenen. Verder geven mannen iets vaker aan een beroerte, hersenbloeding en/of herseninfarct, of hart- en vaataandoeningen te hebben (gehad) dan vrouwen.
Aan de slag
Het Loket Gezond Leven biedt algemene informatie om de preventie van overgewicht in de gemeente te onderbouwen en handreikingen om dit uit te voeren. De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) helpt volwassenen te werken aan een gezonde leefstijl en duurzame gedragsverandering, met als doel overgewicht te verminderen. Er zijn 7 erkende GLI’s die onder voorwaarden vergoed worden door de basisverzekering. Lees in het ‘Wat Werkt-dossier’ van het RIVM hoe u effectief aan de slag kunt met de implementatie van een gecombineerde leefstijlinterventie. Daarnaast is vanuit het IZA en GALA afgesproken dat uiterlijk op 1 januari 2024 in elke regio in zoveel mogelijk gemeenten wordt gestart met de inrichting van de ketenaanpak ‘gecombineerde leefstijlinterventie bij overgewicht en obesitas van volwassenen’.